گنبد های سنتی ایرانی از برجسته ترین نمونه های ساختمان سازی سنتی در ایران در طول هزار سال می باشند ، که هنوز بسیاری از آنها در قسمت های زلزله خیز کشور پس از قرن های زیادی بر پای ایستاده اند .
از لحاظ سازه ای ، گنبد های ایرانی را می توان به گنبد های یک پوسته ، دوپوسته و سه پوسته تقسیم نمود . گنبد های یک پوسته اولین نوع گنبدها می باشند . در این نوع گنبد تک پوسته جزء باربر اصلی می باشد . گنبد های دو پوسته از دو عدد تشکیل یافته اند ، و به دو نوع پیوسته و گسسته تقسیم می شوند . در گنبد های دو پوسته پیوسته فاصله بین دو پوسته کم است و پوسته ها توسط اتصال دهنده های اجری به یکدیگر متصل شده اند . در گنبد های دو پوسته گسسته فاصله قابل ملاحظه ای بین دو پوسته وجود دارد . برای پایداری برخی از گنبد ها دیوار ها یا تقویت کننده های نصف النهاری در فضای بین دو پوسته ساخته شده است . تعداد اندکی گنبد با سه پوسته نیز وجود دارد .
در این مقاله ، سیستم سازه ای تعدادی از گنبد های تاریخی ایران با مصالح بنایی تشریح خواهد شد و مقاومت و پایداری سازه ای آنها در مقابل اثرات دینامیکی زلزله مورد بحث قرارخواهد گرفت. همچنیندر مورد نقش سازه ای تقویت کننده های نصف النهاری در گنبد های دو پوسته توضیح داده خواهد شد .
)