شبیه‌سازی حرکات ثبت شده در زلزله دیماه1382 بم، به روش تصادفی گسل با ابعاد محدود و بررسی کَمّی نقش چشمه لرزه‌زا در شکل‌گیری توزیع خرابی مشاهده شده

نویسندگان

چکیده

در این تحقیق شتاب‌نگاشتهای ثبت شده در زلزله مخرب دیماه 1382 بم (Mw=6.5) با استفاده از روشِ تصادفیِ گسلِ محدود1 شبیه‌سازی شده‌اند. در این روش حرکات زمین به صورت مجموعِ پاسخ تصادفی چشمه‌های نقطه‌ای2، شبیه‌سازی می‌شود. برای بررسی اثر مدل لغزشِ فرض شده بر روی نتایج، توزیع لغزشی که از مطالعات قبلی -حل معکوس- به دست آمده با نتایج یک "توزیع لغزش تصادفی" و "توزیع لغزش یکنواخت" روی سطح گسل مورد استفاده قرار‌گرفته ومقایسه بین دقت این مدلهای مختلف صورت گرفته است. نتایج این تحقیق تاییدی بر صحت استفاده از مدل توزیع لغزش تصادفی یا یکنواخت در شبیه‌سازی حرکات زمین لرزه‌های محتمل آینده (یا زمین لرزه‌های گذشته که اطلاعی از نوع لغزش روی گسل مسبب آنها در دست نیست) در یک ساختگاه است. طول گسل 16کیلومتر و عرض آن12کیلومتر فرض شده وصفحه‌ی گسل به تعداد 3*5 المان تقسیم شده است. شبیه‌سازی حرکات زمین بر مبنای پارامترهای حاصل از تحقیقات قبلی و نیز کالیبره‌کردن اندازه زیر‌گسلها با رکوردهای ثبت شده، صورت گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق تطابق خوبی بین تاریخچه زمانی‌ها و طیفهای مشاهده شده و بازتولید شده را نشان می‌دهد. به منظور بررسی صحت مدل موج برشی به‌کار رفته، تحلیل حساسیت با تغییر دادن این متغیر در محدوده قابل قبول این پارامتر صورت گرفته است. تحلیل خطای حاصل، بیانگر درستی مدل موج برشی مفروض است. در گام بعدی مدل کالیبره شده‌ی حاصل از این تحقیق برای تولید حرکات زمین در نقاطی که دستگاه ثبت وجود نداشته، به کار رفته است. نتایج این بررسی آشکار می‌کند که اثرات چشمه‌ی لرزه‌زا به خوبی می‌تواند الگوی مشاهده شده‌ی توزیع خسارت در زلزله بم را توضیح دهد. به طور خاص این موضوع را که شرق شهر بم ـ در مقایسه با روستای بروات که در فاصله‌ای یکسان با شرقِ بم، از رومرکز زلزله قرار دارد ـ متحملِ بیشترین خسارات شده است، با به دست آوردن نقشه‌ی هم شتاب در منطقه می‌توان به عنوان اثر چشمه‌ی لرزه‌زا به صورت کَمّی تبیین کرد.

کلیدواژه‌ها