ORIGINAL_ARTICLE
پهنهبندی خطرات ژئوتکنیکی لرزهای در نوار ساحلی دریای خزر
بلایای طبیعی از جمله مهم ترین عوامل مخربی هستند که تاکنون خسارات و تلفات بسیاری را در سراسر جهان به بار آوردهاند. شناسایی مناطق که ظرفیت بالایی برای وقوع چنین پدیدههایی دارند، میزان آسیبپذیری احتمالی ناشی از آنها را تا حدود زیادی کاهش خواهد داد. بدین منظور، در این مطالعه، با بکارگیری سامانههای اطلاعات جغرافیایی، نقشه پهنهبندی خطرات ژئوتکنیکی لرزهای شامل روانگرایی و زمینلغزش در مقیاس 1:500،000 برای نوار ساحلی دریای مازندران تهیه شد. این نقشه، محدوده مطالعاتی را بر اساس میزان خطر نسبی روانگرایی (در 5 رده خطر) و زمینلغزش (در 3 رده خطر) به 15پهنه خطر تقسیم میکند. همچنین حذف عوامل که اثر منفی بر نقشه خطر زمینلغزش دارند، با به کارگیری بررسیهای اثرپذیری و تعیین صحت نقشه خطر ، منجر به افزایش میزان صحت نقشه خطر زمینلغزش تا 93.5% شد. طبق نقشه خطرات ژئوتکنیکی لرزهای تهیه شده، حدود 30% از سطح منطقه از خطر نسبی خیلی پایین لغزش و خطر نسبی بالای روانگرایی برخوردار هستند.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20300_138fe89201f36b8ad2d1a865c293522f.pdf
2009-08-23
پهنهبندی
خزر
خطر
روانگرایی
زمینلغزش
ژئوتکنیکی لرزهای
کرانه ساحلی
سولماز
بابکان
babakan@mailinator.com
1
دانشگاه تهران
AUTHOR
حسین
معماریان
memarian@ut.ac.ir
2
دانشگاه تهران
AUTHOR
مهدی
زارع
zare2@mailinator.com
3
پژوهشگاه زلزله
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
شبیهسازی مدار خردایش کارخانه فسفات اسفوردی توسط نرمافزار BMCS
فناوری شبیهسازی مدارهای آسیا از حدود 30 سال گذشته مورد استفاده قرار گرفته است و همچنان با توسعه مدلهای ریاضی جدید که دستگاههای مختلف در مسیرهای فرآوری را شبیهسازی میکنند، کاملتر و توانمندتر میشود. اینک شبیهسازی و مدلسازی مدارهای فرآوری تا حدودی به راحتی قابل انجام است. برای شبیهسازی مدار خردایش فعلی کارخانه فسفات اسفوردی، ابتدا اقدام به اندازهگیری تابع شکست و انتخاب (در مقیاس آزمایشگاهی) نمونه خوراک ورودی به آسیای گلولهای شد. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی، حداکثر مقدار تابع انتخاب (میزان تمایل ذرات برای شکسته شدن)، برای سایز 600 میکرون، برابر min-1011886/0 به دست آمد. سپس با استفاده از نرمافزار NGOTC و زمان ماند اندازهگیری شده در آسیا (مقدار متوسط زمان ماند ذرات در آسیای گلولهای) برابر 07/2 (حداکثر 20) دقیقه به دست آمد. مقدار تابع انتخاب ماده معدنی در مقیاس صنعتی مورد محاسبه قرار گرفت و تأثیر استفاده از گلوله با قطرهای مختلف بر روی آن اندازهگیری شد. با انجام این بررسیها مشخص شد که با استفاده از گلولههایی با قطر 25 میلیمتر، حداکثر تابع انتخاب برابر min-15238/2 حاصل میگردد. در انتها نیز به کمک نرمافزار BMCS و با اطلاعات طراحی اولیه کارخانه و نیز نتایج به دست آمده از آزمایشها، اقدام به شبیهسازی پارامترها (دانهبندیهای خروجی، درصد جامد و غیره) و مقایسه نتایج حاصل از آنها گردید. مقایسه نتایج نشان داد که روند نمودارها در مدار واقعی و مدار شبیهسازی شده یکسان و تا حدودی به هم نزدیک هستند، که این موضوع نشان دهنده صحت شبیهسازی انجام شده است.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20301_211c106134016c049593ff03a92f56a0.pdf
2009-08-23
آسیای گلولهای
تابع انتخاب
تابع شکست
شبیهسازی
فسفات اسفوردی
مدار خردایش
ضیاءالدین
پورکریمی
pourkarimi@mailinator.com
1
دانشگاه آزاد اسلامی
AUTHOR
علی
دهقانی احمدآبادی
dehghani2@mailinator.com
2
دانشگاه تهران
AUTHOR
محمد
نوع پرست
noparast@ut.ac.ir
3
دانشگاه تهران
AUTHOR
سید ضیاءالدین
شفایی
kaveh_shafaei@yahoo.com
4
دانشگاه صنعتی شاهرود
AUTHOR
محمدرضا
سلطانی
18967666
5
شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر شرایط مختلف فلوتاسیون بر بازیابی کانههای اکسیده سرب و روی معدن گوشفیل
آزمایشهای فلوتاسیون برای فلوته کردن سرب و روی روی نمونهای با 4/2% سرب، 0/8% روی و 0/10% آهن از معدن گوشفیل انجام شد که کانههای با ارزش آن اغلب از نوع اکسیده بود. نتایج حاصل نشان داد که کانههای سرب در pHهای 5/9 و 5/11 قابلیت فلوته شدن دارند و به نظر میرسد که ناشی از وجود دو یا چند نوع کانه سرب باشد. از نظر خردایش وقتی که ذرات ابعاد ریزتر از mµ100 دارند، بهترین نتیجه حاصل شد. استفاده از کلکتورهای مختلف برای فلوتاسیون روی نشان داد که بازیابی فلوتاسیون روی پایین بوده و قسمت اعظم روی موجود بازیابی نشد و در بهترین حالت با استفاده از آرماک-تی به عنوان کلکتور، بازیابی روی به 27% رسید. از این رو فرآیند فلوتاسیون برای بازیابی روی مناسب نبود، ولی در مورد سرب در نهایت میتوان به بازیابی در حدود 70% سرب با عیار بیش از 40% رسید.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20302_6965072e666b746369f517f5265f6f75.pdf
2009-08-23
اسمیتزونیت
سروزیت
فلوتاسیون
گوشفیل
امیر
خیرآبادی
kheirabadi@mailinator.com
1
دانشگاه تهران
AUTHOR
محمد
نوع پرست
noparast@ut.ac.ir
2
دانشگاه تهران
AUTHOR
سهیلا
اصلانی
saslani@ut.ac.ir
3
دانشگاه تهران
AUTHOR
علی
قربانی
ghorbani@mailinator.com
4
دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی عملکرد هیدروسیکلونهای اولیه و ثانویه مدار خردایش کارخانه فسفات اسفوردی
نظر به اهمیت موضوع طبقهبندی مواد در مدارهای خردایش، با نمونهگیری به مدت یک هفته از خوراک، سرریز و تهریز هیدروسیکلونهای اولیه و ثانویه موجود در مدار خردایش کارخانه فسفات اسفوردی، عملکرد این هیدروسیکلونها بررسی شد. در این راستا ابتدا نمونههای تهیه شده تجزیه سرندی و پس از رسم نمودارهای دانهبندی بخشهای مختلف (شامل خوراک، تهریز و سرریز هیدروسیکلونهای اولیه و ثانویه)، d80 آنها محاسبه شد. نتایج حاصل، d80های میانگین بخشهای مختلف خوراک، تهریز و سرریز هیدروسیکلون اولیه را به دست داد که به ترتیب برابر 7/238، 5/236 و 9/100 میکرون و برای خوراک و تهریز هیدروسیکلون ثانویه به ترتیب برابر 9/100 و 1/94 میکرون بودند. درباره هیدروسیکلون اولیه با رسم منحنیهای توزیع و حد جدایشهای حاصل از آنها، حد جدایشهای واقعی و اصلاح شده به ترتیب برابر 35 و 45 میکرون به دست آمد، در حالی که بر اساس طراحی، این مقدار معادل 100 میکرون در نظر گرفته شده است. با توجه به عملکرد نامطلوب این هیدروسیکلون، سعی شد تا با نرمافزارهای شبیهسازی بررسی شود. نتایج حاصل درباره هیدروسیکلون اولیه، حاکی از حد جدایش 80 میکرونی و افت فشار 30/192 کیلوپاسکال در طبقهبندی ابعادی ذرات بود. در ادامه مقدار باردرگردش معادل 84/931 درصد به دست آمد (در طراحی اولیه کارخانه، این مقدار معادل 150 درصد در نظر گرفته شده است) و مشخص شد که یکی از دلایل اصلی بالا بودن باردرگردش میتواند نرخ خوراکدهی بالا به هیدروسیکلون باشد. بنابراین برای رفع این مشکل، به بررسی نتایج احتمالی حاصل از اضافه کردن یک هیدروسیکلون به صورت سری و یا موازی در مدار خردایش به کمک نرمافزار BMCS پرداخته شد. نتایج حاصل از جانمایی هیدروسیکلون به صورت موازی دلالت بر به دست آمدن حد جدایش 86 میکرون با افت فشار 91/62 کیلوپاسکال را داشت که برای مدار مطلوب است.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20303_870e9ec7f151892db62494baca7dfab3.pdf
2009-08-23
اسفوردی
شبیهسازی
فسفات
هیدروسیکلون
علی
دهقانی احمدآبادی
dehghani2@mailinator.com
1
دانشگاه تهران
AUTHOR
ضیاءالدین
پورکریمی
pourkarimi@mailinator.com
2
دانشگاه آزاد اسلامی
AUTHOR
محمد
نوع پرست
noparast@ut.ac.ir
3
دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
استفاده از شبکه عصبی مصنوعی در برآورد حجم در جای هیدروکربن
تخمین دقیق حجم هیدروکربن در یک مخزن، اهمیت به سزایی دارد چرا که پایه و اساس طرحهای توسعه ای آینده مخزن و میزان سرمایهگذاریها را توجیه میکند. بنابراین برای مهندسان و کارشناسان صنایع بالا دستی برآورد حجم مخازن نفتی و گازی از دغدغههای همیشگی است که از زمان اکتشاف شروع و تا اتمام ذخیره قابل برداشت ادامه دارد. در این مطالعه سعی شده است تا با ابزار شبکههای عصبی و استفاده از داده های ژئوفیزیکی و پتروفیزیکی، مدلهای مشخصه مخزن تهیه و بر اساس آن برآوردی از حجم در جای هیدروکربن در مخزن به دست آید. برای این هدف ابتدا مخزن شبکهبندی شده و به سلولهای هم حجم تقسیم شد. سپس بر اساس تغییرات تخلخل و سنگ شناسی در چاهها اقدام به زونبندی پتروفیزیکی درون چاهها شد و با کروله کردن زونهای درون چاهها مخزن زون بندی شد. مقادیر تخلخل و اشباع آب و نیز دادههای سه بعدی لرزهای در سلولهای مخزن میانگینگیری و برای هر سلول یک مقدار تعیین شد. در نهایت با طراحی یک شبکه عصبی سه لایهای از نوع پرسپترون با الگوریتم پس انتشار، خطا و آموزش آن با استفاده از سلولهای دارای مقادیر واقعی تخلخل و اشباع آب نسبت به تخمین این پارامترها در بقیه سلولها اقدام شده و در نتیجه حجم در جای هیدروکربن مخزن محاسبه شد و با مقادیر به دست آمده از روش آماری مونت کارلو مقایسه شد.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20304_b879efacf0701dbdf98b33d6fb7a1c20.pdf
2009-08-23
اشباع آب
تخلخل
تخمین
حجم درجا
روش مونت کارلو
شبکه عصبی
مدل سازی مخزن
علی اکبر
رحیمی بهار
rahimibaharaa@ripi.ir
1
پژوهشگاه صنعت نفت
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
طبقه بندی و شناسایی رخسارههای زمینشناسی با استفاده از دادههای لرزه نگاری و شبکههای عصبی رقابتی
بررسی تغییر رخسارههای زمینشناسی در مطالعه مخازن هیدروکربوری اهمیت به سزایی دارد. بررسی و طبقه بندی بازتابهای لرزهای، روشی توانمند در شناخت و طبقه بندی رخساره های زمین شناسی و پیش بینی توزیع رخسارههای مخزن است. در این مقاله، روشی مبتنی بر شبکه های عصبی مصنوعی رقابتی برای شناسایی و طبقه بندی رخساره های مخزن از روی داده های لرزه نگاری معرفی شده است. اساس این روش، خصوصیات بازتاب لرزهای بدون کاربرد نشانگرهای لرزهای است. شبکه عصبی رقابتی، بازتاب لرزهای را در پنجره مشخصی، به عنوان ورودی می گیرد و بر اساس میزان انطباق آن با سایر بازتابها، آن را در یک گروه قرار می دهد. این گروهبندی به دو روش بدون ناظر و با ناظر انجام میشود. در روش بدون ناظر که از شبکه عصبی رقابتی خود سازمانده کوهنن استفاده شده است، طبقهبندی بازتابهای لرزهای بر اساس ویژگی ذاتی آنها انجام می شود و بی نیاز از اطلاعات چاه ها است. این روش برای اکتشاف های نواحی جدید به کار می رود، جایی که چاههای حفاری شده کم است یا وجود ندارد. در روش با ناظر که از شبکه عصبی رقابتی LVQ استفاده شده است، برای شناسایی از اطلاعات کمکی چاهها نیز استفاده می کند. این روش بیشتر برای توسعه میادین تولیدی مفید است؛ جایی که تعداد چاههای حفاری شده زیاد است. اجرای هر دو شبکه روی دادههای مصنوعی و نیز روی داده های واقعی زون ششم آسماری در میدان نفتی شادگان، نشان داد که آنها می توانند به خوبی توزیع رخسارههای جانبی مخزن را پیش بینی و نقشه ناهمگنی آن را تهیه کنند.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20305_000ea45af224d8a94bf9d6f395deafca.pdf
2009-08-23
تحلیل با ناظر
تحلیل بدون ناظر
تغییر جانبی رخساره
شبکه عصبی رقابتی
طبقه بندی رخسارهها
شبنم
شهبازی
shahbazi@mailinator.com
1
دانشگاه صنعتی امیرکبیر
AUTHOR
عبدالرحیم
جواهریان
javaheri@ut.ac.ir
2
موسسه ژئوفیزیک
AUTHOR
مجتبی
محمدو خراسانی
mohamadu@mailinator.com
3
شرکت ملی نفت
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل حسّاسیّت عوامل مؤثّر بر مدلسازی کانسار مس سونگون
مدلسازی هندسی و عیاری ذخایر معدنی، بخش مهمی از فرآیند طرّاحی معدن است. در این ارتباط دو دسته چالش عمده قابل بررسی است. دستة اول مربوط به تئوری و الگوریتم ساخت نرمافزار و دستة دوم مرتبط با قضاوتهای مهندسی و کاربری نرمافزار بوده که اغلب از شرایطی نظیر هندسة پیچیده و مرزهای نامعلوم کانسار ناشی میشوند. در این تحقیق به دسته دوم پرداخته و پارامترهای متعدّدی که بر مدل نهایی تأثیرگذار هستند ارزیابی شدهاند. برخی از پارامترها نظیر پارامترهای ساخت مدل بلوکی و چگونگی ساخت قابهای سیمی به نرمافزار و روش مدلسازی اختصاص دارند. برخی دیگر صرفنظر از نرمافزار مدلسازی، حالت عمومی داشته و بین تمام روشهای مدلسازی مشترک هستند، همانند فاصلة جستجو و تعداد حداقل نمونهها. چگونگی و میزان تأثیر این پارامترها روی مدل کانسار مس پورفیری سونگون ارزیابی شده است و مهمترین متغیّرها مربوط به پارامترهای جستجو (فاصلة جستجو، تعداد حداقل نمونهها و جستجوی هشت قسمتی) تعیین شدهاند. شاخص ارزیابی، میزان محتوی فلزی کانسار است.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20306_a99fcf24e86d167e17250f8aab7d3e3a.pdf
2009-08-23
پارامترهای جستجو
پارامترهای واریوگرام
چالشهای مدلسازی
مدل عیاری
مدل هندسی
مس پورفیری سونگون
احمد
صیادی
sayadi@modares.ac.ir
1
دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
مهرداد
حیدری
heydari@mailinator.com
2
دانشگاه قزوین
AUTHOR
ابراهیم
اژدری شبستری
ajdari@mailinator.com
3
دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل پایداری دیواره غربی معدن مس سرچشمه با استفاده از روش المان مجزای سهبعدی
در گذشته تحلیل پایداری شیبهای سنگی، به طور معمول با روشهای گرافیکی یا محاسبات دستی انجام میگرفت، اما امروزه روشهای متنوعی برای تحلیل پایداری شیب وجود دارد و لازم است با توجه به شرایط منطقه و نوع شکست بالقوه، روش تحلیل مناسب انتخاب شود. در تحلیلهای دوبعدی تأثیر مقعر و یا محدب بودن دیواره معدن در نظر گرفته نمیشود. حال آنکه شیبهای مقعر به دلیل تأثیر نگهداری جانبی توسط مواد دو طرف توده لغزشی، پایدارترند. در معادن روباز که سعی در افزایش شیب میشود، توجه به این نکته بسیار مهم است. در این مقاله پایداری دیواره غربی معدن مس سرچشمه در طرح گسترش با استفاده از روش المان مجزای سه بعدی مورد مطالعه قرار میگیرد. برای تحلیل پایداری، دیواره غربی با توجه به نوع سنگ، به سه منطقه ساختاری تقسیم شد و با استفاده از نتایج آزمایشهایی که قبل از این انجام شده بود و انجام آزمایشهای تکمیلی، خواص مقاومتی توده سنگ و درزهها تعیین شد. همچنین در سنگ آندزیت که سنگ غالب دیواره غربی است، مشخصات هندسی دسته درزه ها نیز معین شد. سپس برای مشخص کردن رفتار کلی توده سنگ، تحلیلهایی با استفاده از نرمافزار Slide5.0 انجام گرفت و تأثیر فاکتور آشفتگی، آب زیرزمینی، شتاب افقی لرزه و نوع سنگ بر پایداری دیواره بررسی شد. در مرحله بعد مدل هندسی و مکانیکی معدن در نرمافزار 3DEC، ساخته شد و پایداری دیواره در وضعیتهای مختلف بررسی شد. نتایج حاصل از 3DEC، ریزشهایی در حد چند پله در قسمتهای پایین دیواره را نشان میدهد. همچنین نتایج نشان میدهد در صورت زهکشی اکثر مناطق ناپایدار، پایدار میشوند، ولی باز هم در پاشنه ریزشهایی با وسعت کمتر مشاهده میشود.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20307_4b436471a2249b33fa4cc27025307999.pdf
2009-08-23
تحلیل پایداری
مدل سازی عددی
معدن مس سرچشمه
مهدی
موسوی
mmosavi2@ut.ac.ir
1
دانشگاه تهران
AUTHOR
علیرضا
یاراحمدی بافقی
yarahmadi@mailinator.com
2
دانشگاه تهران
AUTHOR
حمیدرضا
بخشی
bakhshi@shahed.ac.ir
3
دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بهکارگیری رهیافت نیومارک برای تحلیل آسیبپذیری و ریسک زمینلرزه در معادن روباز (مطالعه موردی: معدن مس سرچشمه)
در این مطالعه آسیبپذیری دیوارهی غربی معدن مس سرچشمه با ظرفیت لغزش بالاتر، برآورد شده است. برای تحلیل آسیبپذیری و ریسک زمینلرزه در این معدن، ابتدا خطر زمینلرزه با تعریف چشمههای لرزهزا و تعیین پارامترهای لرزهخیزی در هر یک از این چشمهها، به دست آمده است. سپس برای تعیین مؤثرترین چشمه در برآورد خطر زمینلرزه، از جدایش خطر استفاده شده و با استفاده از رهیافت نیومارک و برآورد شتاب بحرانی و شدت آریاس در این ساختگاه، مقدار جابهجایی نیومارک در راستای لغزش در دیوارهی غربی معدن به دست آمده است. در نهایت بیشینه احتمال لغزش و یا به عبارتی میزان آسیبپذیری در این دیواره محاسبه شده است که با این دادهها برای اولین بار در معادن ایران ریسک زمین لرزه در این ساختگاه به دست آمده است. مقدار ریسک زمینلرزه در این ساختگاه با استناد به دادههای ذکر شده 07/0 مقدار خسارت مالی کلی به معدن برآورد میشود.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20308_8072333531fb11590e371da9cf5c6c66.pdf
2009-08-23
آسیبپذیری
رهیافت نیومارک
ریسک
زمینلرزه
معدن مس سرچشمه
مجید
میبدیان
maybodian@mailinator.com
1
دانشگاه تهران
AUTHOR
حسین
معماریان
memarian@ut.ac.ir
2
دانشگاه تهران
AUTHOR
مهدی
زارع
zare2@mailinator.com
3
پژوهشگاه زلزله
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
قابلیت توفهای زئولیتدار استان مرکزی به عنوان پوزولان طبیعی مورد استفاده در صنعت سیمان
منطقه مورد مطالعه در جنوب غربی روستای دودهک واقع در 20 کیلومتری شمال شهرستان دلیجان(استان مرکزی) قرار دارد و به نظر میرسد که سنگهای رسوبی- آتشفشانی ائوسن این منطقه، از نظر مواد پوزولانی، ظرفیت قابل توجهی نشان میدهند. برای ارزیابی قابلیت توفهای ائوسن این منطقه برای تأمین محصولات سیمان صنعتی، آزمایشهای شیمیایی و فیزیکی و مطالعات پتروگرافی روی نمونههای جمع آوری شده، انجام شد. نتایج پتروگرافی و اشعه ایکس پودر نشان داد که نمونهها فاز شیشه نداشته یا درصد کمی فاز شیشه دارند اما میزان کانیهای گروه زئولیت آنها به نسبت بالا است. ترکیبات شیمیایی همه نمونهها از نظر ترکیب پوزولان با استانداردهای ISIRI 3433 و ASTM C618 مطابقت دارد. مقاومتهای فشاری 3 روزه، 7 روزه و 28 روزه نمونهها اندازهگیری شد و همگی بالاتر از حداقل میزان مورد نیاز در استانداردهای ISIRI 3432 و ASTM C595-89 بودند. در ضمن سایر مشخصات فیزیکی نمونهها با توجه به استانداردهای مربوط به آن اندازهگیری شده و آنها نیز با این استانداردها مطابقت دارند. به طور کلی این مطالعه نشان داد که عامل اصلی تأثیرگذار بر خواص پوزولانی، وجود فازهای زئولیتی است و توفهای ائوسن منطقه به دلیل وجود حدود 20 درصد فازهای زئولیتی از قابلیت خوبی به عنوان پوزولان طبیعی بهره مندند.
https://jfe.ut.ac.ir/article_20309_ed45c8171b2d86607eb5551ef9cc5a5f.pdf
2009-08-23
پوزولان طبیعی
زئولیت
سیمان
مقاومت فشاری
ایوب
نارک نژاد
naraknejad@mailinator.com
1
دانشگاه تهران
AUTHOR
سهیلا
اصلانی
saslani@ut.ac.ir
2
دانشگاه تهران
AUTHOR
عباس
بحرودی
bahroudi@yahoo.com
3
دانشگاه تهران
AUTHOR
مرتضی
خلعتبری
khalatbari@mailinator.com
4
سازمان زمین شناسی
AUTHOR